IJS!

Illustratie: Fiep Westendorp uit: Floddertje

Zomervakantie…..en wat voor één! Heerlijk weer, elke dag opnieuw. Ik weet niet hoe het zit bij jullie thuis, maar bij ons zorgt dit weer er voor dat we heel erg trek krijgen in…..ijs!

Nu zijn wij wat dat betreft een ijsjes-familie: we eten ze het hele jaar door. Echt, je kunt ons wakker maken voor ijs! Ook als het kwik ver onder nul gaat, zie je ons genieten van een lekker ijsje. Toegegeven: bij dat soort barre temperaturen kiezen we dan wel voor roomijs, en niet zo snel voor waterijs. Maar verder? Het maakt ons niet uit: Italiaans, sorbet, room, met of zonder stokje of hoorntje…..Als het maar ijs is! Mijn jaren werkervaring bij één van de beste ijsmakers van Nederland tijdens mijn studiejaren, zal daar vast de oorzaak van zijn.

“Hoe doe je dat dan, als je geen suiker gebruikt?” hoor ik mensen vaak vragen. “En wat als je geen koemelk kunt verdragen?” En: hoe zit dat met tarwe?” Ja….de grote vraag is natuurlijk: hoe eet je je ijs gezond? Daar heb ik in de loop van de jaren een weg in gevonden, die ik vandaag graag met je deel.

Allereerst ga ik een onderscheid maken tussen buitenshuis en thuis ijs eten. Het spreekt voor zich dat thuis ijs eten het natuurlijk al véél makkelijker maakt om dat Heel Gezond te doen. Vooral als je zélf je ijsjes maakt. Daarvoor volgen hieronder twee makkelijke recepten. Maar ja…soms ben je een dagje weg, of op vakantie en dan wil je ook wel eens een ijsje snoepen. Wat doe je dan?

IJs onderweg

Zoals je wellicht intussen van mij weet, is dat ik pleit voor de gulden middenweg. Een gezonde levensstijl is pas gezond, als het geen dogma wordt. Dus….ja: ook mijn gezinsleden eten soms gewoon producten uit het “reguliere” circuit. Soms ontkom je daar gewoon niet aan. Maar dat is afhankelijk van hoe veel last jij of je gezinsleden hiervan ondervinden. Zelf ben ik zéér gevoelig voor suiker, dus ik weersta de verleiding om een ijsje uit de vriezer van het tankstation te pakken. De gevolgen zijn voor mij dermate hinderlijk dat dit mij de trek al ontneemt. Maar voor de rest van het gezin valt het wel mee, dus zij hebben het er graag voor over. Dat is een afweging die je voor je zelf moet maken. Maar ook binnen het aanbod onderweg kun je gezondere keuzes maken.

Allereerst: welke ingrediënten wil je er absoluut niet in hebben?Denk hierbij aan: melk, zoetstoffen, tarwe/gluten, kleur-, geur- of smaakstoffen, etc.. Ga je voor biologisch of mag het regulier? Enzovoorts.

Stap 2: waar ben je? Het spreekt voor zich dat als je op het strand bent, en er maar één ijstentje is, je keuze beperkter is dan als je door de stad loopt. Welke mogelijkheden zijn er?

Wanneer je dat voor jezelf in kaart hebt gebracht, kun je keuzes maken. Het klinkt heel ingewikkeld, maar in de loop der tijd word dit zo’n gewoonte dat je deze stappen binnen enkele seconden doorloopt. Je “scant” als het ware je omgeving en de mogelijkheden en weet binnen no-time welke richting je uit kunt. Het zal je verbazen hoe snel je kinderen hierin mee gaan. Het is voor hen namelijk ook overzichtelijk: jij biedt ze een keuze of een aantal keuzes aan binnen bepaalde grenzen en dat is heel prettig voor ze.

Voorbeelden uit de praktijk

Ik heb voor jou mijn eigen keuzes op een rijtje gezet, zodat je een praktisch voorbeeld hebt. Daar gaan we.

Stap 1: de stoffen die ik er niet in wil hebben (voor mijn kinderen):

Kunstmatige zoetstoffen

Chemische toevoegingen (kleur-, geur- en smaakstoffen)

Voorkeur: biologisch en/of ambachtelijk gemaakt (indien mogelijk) en zo min mogelijk geraffineerde suiker (utopie!)

Voor mijn gezin heb ik de keuze buitenshuis dus best ruim gelaten. Maar dat is ook omdat ik er van uit ga dat we niet elke dag buiten de deur een ijsje eten. Dan kan er af en toe wel eens wat suiker, koemelk en tarwe gegeten worden.

Stap 2: waar zijn we?

Voorbeeld 1: in het zwembad. Hier is de keuze natuurlijk beperkt. Er staat een vriezer met Ola ijsjes. Tja…dan mogen ze een waterijsje kiezen. Daarin ken ik intussen de verschillende soorten. Die kleine ijsballetjes in zo’n bekertje, die tintelen op je tong? Niet doen! Boordevol chemische rommel. Het beste is gewoon nog steeds de ouderwetse raket of sinassplit. Ook die opduw-ijsjes kunnen er nog mee door. Ben ik in een gulle bui, dan kan een cornetto of schatkistje ook nog door de beugel. Toch is dit niet mijn ideale manier van oplossen. Meestal probeer ik ze te laten wachten tot we úit het zwembad zijn, en zoeken we een andere oplossing: een ijssalon óf….een natuurwinkel!

Voorbeeld 2: dorps- of stadscentrum. Hier wordt het al makkelijker! Stel, je bent een dagje aan het strand. Neem dan even de moeite om het dorpje in te lopen. Vaak zijn daar wel ijssalons te vinden, en verruim je dus het aanbod. Zoek het liefst ééntje die zelf zijn ijs maakt. Daar maken ze reclame voor, dus dat weet je snel genoeg. Het kan ook zijn dat ze ijs betrekken van een ambachtelijk werkende ijsmaker, ook dat wordt vaak aangegeven. Hoe dan ook: geef je ogen goed de kost: hoe zien de vitrines eruit? Waar adverteren ze mee? Hoe zijn de kleuren van het ijs? Felle, onnatuurlijke kleuren en groen- en blauwtinten wijzen (vaak) op kleurstoffen. Checken dus! Vertrouw hierbij ook een beetje op je intuitie. Kies een salon uit waar vakmanschap van uitstraalt. Dat merk je snel genoeg.

Vervolgens kies je je ijsje. Wil je geen tarwe? Neem een bekertje. Wil je geen melkproducten? Kies voor sorbetijs. Het allerbelangrijkste: geniet er van met volle teugen! Wanneer je je ijsje gaat eten met de gedachte aan wat er allemaal niet goed aan is, ben je pas écht ongezond bezig! Geef je kinderen mee, dat af en toe een “gewoon” ijsje eten ook gewoon lekker kan zijn.

IJssalons met een extraatje

Leuk om te merken: steeds meer ijssalons willen gezonder ijs maken. Dat is een goed streven! Het begint vaak met yoghurt ijs, maar er zijn er die verder gaan dan dat. In onze regio (Gooi en Vechstreek) heb ik twee superfijne ijssalons gevonden die er echt voor gaan om het zo gezond mogelijk te doen: Pistache in Hilversum (lekker én gezellig!!!) en Dolomiti in Bussum. Bij de laatste was ik blij verrast door zijn “gezonde smurf”: een variatie op het o zo bekende en o zo ongezonde blauwe smurfenijs. Hij kleurt zijn smurfenijs met spirulina! Wat een fantastisch idee vind ik dat! Ook zijn pistache ijs is anders dan anders: in plaats van aroma’s en kleurstoffen werkt hij met échte pistache-olie. Het gevolg: bruin pistache-ijs (in plaats van groen), die echt naar de noten smaakt. Romig en vol….een aanrader!!!! Helaas is het ook voor hen nog zoeken naar een écht goede suikervervanger voor het suikervrije ijs, maar ze gebruiken al geen aspartaam en dat is al een heel goed begin!

IJssalon Dolomiti in Bussum is één van die salons die echt hun best doen om gezonder ijs te maken.
Ken jij er ook één in jouw buurt? Laat het ons weten! Plaats je tip hieronder bij de reacties.

Voorbeeld 3: natuurwinkel Tja…dat is natuurlijk het állermakkelijkste! Ben je ergens waar een natuurwinkel te vinden is, dan heb je heel veel geluk. De meeste natuurwinkels verkopen ijsjes van the Ice Cream Factory. De beste in het kant en klare ijs-segment die je maar kunt vinden! De smaak doet niet onder voor de “normale” ijsjes, maar de ingrediënten zijn biologisch én bevatten geen chemische toevoegingen en minder snelle suikers. Helaas is dat laatste in de afgelopen paar jaar wel veranderd: Sinds ze meerdere soorten verkopen, wordt er aan een aantal soorten wel (riet)suiker toegevoegd. Dus wil je zo min mogelijk suiker in je ijs hebben, kies dan voor de “magnum” soorten (alleen maar suiker in de chocolade laag), of de bekertjes ijs. Ze hebben voor de kleinsten zelfs een Pipo ijsje. In twee soorten: gemaakt op basis van soja of koemelk. Voorheen waren de raketjes van deze fabrikant zonder geraffineerde suiker, maar dat is sinds een jaartje of twee helaas veranderd. Het waterijs is –voor zover ik weet- tegenwoordig allemaal op basis van (mais-)glucosestroop. Dat is dus een afweging die je zelf moet maken. Sinds dit jaar maken ze ook een “raw-food” ijsje: een bekertje ijs op basis van kokosmelk. Een lekker ijsje zonder al te veel snelle suikers. Kortom: goede alternatieven!

Thuis ijs eten

Thuis is het natuurlijk een stuk makkelijker om gezond ijs te eten. Hier heb je twee keuzes: ijs kopen óf zelf maken. Voor de geïnspireerde doe het zelver volgen hieronder twee recepten. Voor de snelle oplossing heb ik een aantal merken op een rijtje gezet:

Waterijs zonder suiker of “enge” toevoegingen:

-         Hero fruit op een stokje

(een “echt” waterijsje op een stokje. Klein beetje gesmokkeld met vruchtenconcentraat, maar verder heel goed te doen wat ingrediënten betreft)               

Verkrijgbaar bij: de supermarkt

-         Bio Ice  (waterijs van puur biologisch vruchtensap in een zakje: puur, makkelijk en lekker. Maar wel wat klein voor de grotere kinderen en volwassenen)

Verkrijgbaar bij: natuurwinkels

Andere soorten ijs:

-         Smooz

(een nieuw ijsje, op basis van kokosmelk, in een kartonnetje. Helaas een klein beetje rietsuiker aan toegevoegd, verder heel zuivere ingrediënten en goed van smaak)

            Verkrijgbaar bij: steeds meer winkels in het alternatieve circuit, sportcentra of via internet.

-         Ice Cream Factory

(Groot aanbod diverse soorten. Let op: een aantal zijn mét toegevoegde suikers. Het sorbet ijs, de dozen met waterijsjes en de duo’s zijn met suiker (behoorlijk veel!). De literbakken vanille-ijs zijn op basis van maisstroop en de stracciatella (goddelijk!!!) bevat wat suiker in de chocolade. Dit geldt ook voor de “magnums”. Maar die suikergehaltes zijn beter te doen, is mijn ervaring. De Pipo’s en ijsbekertjes zijn de veiligste keuze, óók om lactosevrij te kunnen snoepen.)

      Verkrijgbaar bij: natuurwinkels

En nu….zelf aan de slag!

Ik maak al jaren zelf mijn ijs. Van water-tot roomijs en zelfs met hoorntjes. En natuurlijk altijd zonder geraffineerde suikers en tarwe. De meeste van mijn recepten houd ik nog geheim, want ik koester de wens dat Heel Gezonde Mama ooit haar ijs zal kunnen verkopen in heel Nederland, of zelfs Europa. Zou dat niet fijn zijn? Maar ik vind het ook belangrijk dat jij en je gezin ook nu al gewoon van gezond ijs kunnen genieten. Daarom twee recepten om lekker zelf ijs te maken. Klik op de titel om bij het betreffende recept te komen. Ik wens jullie smakelijk smullen!

Mama Sanna

Vruchten waterijsjes                                               Vruchten schepijs